Đương Xá- nơi truyền lửa dân ca Quan họ

Vấn đề giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa Quan họ là trách nhiệm không của riêng ai, là một trong những làng Quan họ cổ, Câu lạc bộ Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, thành phố Bắc Ninh được biết đến là một trong những câu lạc bộ truyền dạy Quan họ tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Được thành lập từ năm 1992, ban đầu có 18 thành viên, đến nay câu lạc bộ mang phong cách lối chơi Quan họ gốc này đã thu hút được hàng chục thành viên thuộc các thế hệ từ măng non đến trung tuổi và cao tuổi.

Là người theo sát câu lạc bộ từ buổi đầu và luôn tâm huyết trong từng bài hát, điệu múa trong mỗi buổi sinh hoạt, Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Quýnh, Chủ nhiệm câu lạc bộ Quan họ Đương Xá chia sẻ: Hàng chục năm gắn bó với Quan họ, bà đã truyền tình yêu Quan họ cho hàng trăm liền anh, liền chị. Theo bà Quýnh, điểm mấu chốt trong việc bảo tồn Quan họ là phải truyền được niềm đam mê Quan họ đến với mọi người, đặc biệt là đào tạo được lớp nghệ nhân trẻ về sau.

Để đáp ứng nhu cầu người yêu Quan họ mọi lứa tuổi, câu lạc bộ được chia thành 2 lớp để sinh hoạt gồm lớp Quan họ măng non và lớp Quan họ dành cho người lớn. Vốn là người trực tiếp giảng dạy cho lớp Quan họ măng non, Cô Tống Thị Vụ, câu lạc bộ Quan họ Đương Xá, phường Vạn An, thành phố Bắc Ninh cho biết: Với tâm niệm mang hết khả năng, vốn kiến thức của mình để truyền dạy cho các cháu, cô đã tỉ mỉ soạn giáo án với những bài Quan họ phù hợp lứa tuổi các em và truyền đạt bằng những cách thức dễ hiểu nhất, đưa ra những yêu cầu cụ thể để các em phấn đấu đạt được. Đối với các em nhỏ, các cô không chỉ chọn những bài Quan họ truyền thống mà còn cập nhật những bài hát lời mới, những tập tục, nét đẹp văn hóa của người Quan họ. Những việc làm này đã giúp các em hiểu hơn về Quan họ, tạo sân chơi lành mạnh và là nơi các bạn trẻ thể hiện niềm đam mê với làn điệu quê hương mình.

Em Nguyễn Thanh Tân, trường Tiểu học Vạn An, phường Vạn An, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh là một trong những thành viên tiêu biểu của câu lạc bộ cho biết: Ở trường, em cũng được học hát Quan họ. Những buổi sinh hoạt  câu lạc bộ Quan họ giúp em ôn luyện thêm những làn điệu đã được học ở lớp. Đặc biệt đến các buổi học hát, em còn được giao lưu với nhiều bạn bè mới và được biểu diễn Quan họ với các liền anh, liền chị.

Đối với lớp Quan họ dành cho người lớn tuổi, đây được coi là mái nhà chung cho những người có niềm say mê tìm hiểu, học hát quan họ đồng thời họ cũng luôn tích cực sưu tầm các bài Quan họ cổ, sáng tác những bài Quan họ mới và giao lưu cùng các câu lạc bộ Quan họ khác. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Quýnh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quan họ Đương Xá chia sẻ: Hàng năm, câu lạc bộ đón hàng trăm đoàn khách đến thưởng thức và tìm hiểu về dân ca Quan họ. Qua những lần biểu diễn, các liền anh, liền chị có thêm cơ hội để học hỏi kinh nghiệm, giới thiệu những làn điệu dân ca Quan họ đến du khách trong và ngoài nước. Điều này cho thấy mỗi người dân dần trở thành những đại sứ du lịch giới thiệu rộng rãi nét đẹp văn hóa dân tộc đến bạn bè quốc tế.

Đánh giá về hiệu quả hoạt động của các câu lạc bộ Quan họ trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Xuân Trung, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh cho biết: Trước đây, lối sinh hoạt của người Quan họ thường chỉ được diễn ra tại các làng Quan họ gốc. Từ năm 2010, ngành Văn hóa  tỉnh Bắc Ninh ra văn bản hướng dẫn và khuyến khích các làng Quan họ gốc và những làng Quan họ thực hành khác thành lập các câu lạc bộ Quan họ, đồng thời đề nghị Chủ tịch UBND xã phường ra quyết định công nhận các câu lạc bộ. Bên cạnh đó, mỗi câu lạc bộ Quan họ được chính quyền hỗ trợ cơ sở vật chất và trang thiết bị như hệ thống âm thanh…

Theo kết quả khảo sát, đến nay, hầu hết các câu lạc bộ đều làm tốt công tác truyền dạy, giao lưu và quảng bá dân ca Quan họ không chỉ trong tỉnh mà còn ở các địa phương ngoài tỉnh. Trong thời gian tới, để các câu lạc bộ hoạt động hiệu quả hơn, ngành Văn hóa tỉnh Bắc Ninh sẽ tăng cường hướng dẫn, giúp việc duy trì sinh hoạt các câu lạc bộ này tuân thủ đúng quy định Nhà nước, tránh làm sai lệch giá trị của di sản.

Ca hát quan họ đã dần trở thành nguồn động lực tinh thần không thể thiếu trong sinh hoạt và đời sống lao động vùng Kinh Bắc.Theo thống kê, mặc dù ban đầu toàn tỉnh Bắc Ninh chỉ có 44 làng Quan họ gốc nhưng nay đã phát triển thành 329 làng Quan họ thực hành. Hoạt động của các câu lạc bộ, các làng Quan họ đã góp phần làm cho dân ca Quan họ có sức sống mạnh mẽ từ đó âm thầm trao gửi tình yêu để các thể hệ thay nhau tiếp nối nét đẹp văn hóa dân tộc.

                                                                                                                   Minh Hằng