Đông vui mà không ồn ào, nhộn nhịp mà không lộn xộn, lễ hội Lim 2013 để lại khá nhiều ấn tượng đẹp cho du khách trẩy hội và những người yêu mến hội Lim. Về với hội Lim là đến một thế giới của thơ và nhạc, của không gian nao nức, xao xuyến với nón ba tầm, quai thao, dải yếm lụa sồi, khăn đóng, áo the hoa gấm…vun đầy sức sống mùa xuân.
Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Nhân Chiến dâng hương tại Lăng Quận công Nguyễn Đình Diễn.
Đến hẹn lại lên, người dân vùng Lim lại tưng bừng vào hội, đón Quan họ và du khách muôn phương. Trong tiết trời se lạnh, mưa xuân lất phất, Hội Lim lại làm khắc khoải bao tấm lòng của các liền anh, liền chị trên khắp miền quê Quan họ. Họ về đây để gặp gỡ, cất lên những lời ca ngọt ngào, giục giã lòng người trẩy hội. Chính những lời ca ấy giữa đất trời đã tạo nên nét đặc sắc của mùa xuân Quan họ.
Lễ hội vùng Lim thể hiện tập trung và rực rỡ nhất tinh hoa sinh hoạt văn hóa Quan họ ở vùng quê Kinh Bắc-Bắc Ninh. Ngày 13 tháng Giêng mới là chính hội, song từ sáng hôm trước, dòng người đã đổ về trung tâm đồi Lim. Nhiều khách phương xa lần đầu đến với vùng quê này, chưa kịp sắp xếp chỗ ở đã náo nức trẩy hội xuân, thưởng thức hết phần giao lưu Quan họ cũng là lúc đêm tàn canh muộn mà vẫn ngẩn ngơ tiếc nuối.
Lễ rước với sự tham gia của đông đảo nhân dân.
Ngày chính hội được mở đầu bằng lễ rước trang nghiêm với đoàn người dài tưởng như không dứt. Dù diễn ra trong không gian lễ hội rộng lớn với hàng vạn người tham dự nhưng nghi lễ thiêng liêng này không hề bị chìm lấp. Đoàn rước với sự tham gia của cả nghìn người quần áo chỉnh tề rước các đồ tế lễ, như cờ, ngựa, trống chiêng, binh khí, hương án, kiệu ông, kiệu bà, quan đám, bô lão, dân làng, du khách.. cùng hướng lên lăng Hồng Vân để làm lễ tỏ lòng nhớ ơn tướng công Nguyễn Đình Diễn, người có công với dân, với nước, với việc duy trì, phát triển lễ hội Lim, mở mang tập tục, truyền thống văn hóa của quê hương.
Ngay sau lễ rước, du khách lại trở về với các các hoạt động đặc sắc của ngày hội. Để tái hiện không gian hội Lim xưa, BTC đã dành một không gian khá lớn tổ chức các trò chơi dân gian truyền thống như tổ tôm điếm, đu tiên, vật, bịt mắt bắt dê, đập niêu, chọi gà, múa rối nước…thu hút sự tham gia, hưởng ứng của du khách.
Hát đối đáp Quan họ cổ.
Năm nay, sân khấu biểu diễn tại các lán trại Quan họ được dựng cao hơn để ai cũng có thể thưởng thức các tiết mục biểu diễn một cách trọn vẹn nhất. Đặc biệt, sự góp mặt của các liền anh, liền chị Quan họ “nhí” (lớp Quan họ tài năng trẻ huyện Tiên Du) biểu diễn làm bừng lên sức xuân phơi phới, nét hồn nhiên, duyên dáng, thanh lịch của những người sẽ tiếp tục sự nghiệp gìn giữ và bảo tồn nghệ thuật hát Dân ca Quan họ…
Nếu các nam thanh nữ tú và các bạn trẻ muốn nghe hát, cùng giao lưu tại lán trại và sân khấu của lễ hội thì nhiều du khách yêu Quan họ “có nghề” lại đi tìm và nghe cho thỏa lòng với những canh hát thâu đêm tại nhà các nghệ nhân Quan họ làng Lũng Giang, Duệ Đông. Khác với không khí náo nhiệt trên đồi Lim, canh hát giao duyên tại gia đình các nghệ nhân tinh tế, nồng hậu mời gọi du khách. Sau lời chào của người Quan họ, các liền anh liền chị phô diễn tài năng bằng những làn điệu quan họ cổ, mỗi cử chỉ giao tiếp đều mang một sắc thái văn hoá cao thể hiện cách chơi hội độc đáo của người quan họ vùng Lim
Trong dòng người trảy hội, những gương mặt như lạ, như quen, dù mới lần đầu đến hội Lim nhưng chị Nguyễn Thị Hiền (Gia Lộc, Hải Dương) lại rất mê những làn điệu Dân ca Quan họ, chia sẻ: “Chỉ mới nghe người Quan họ hát thôi, tôi đã cảm thấy yêu mến con người, mảnh đất Bắc Ninh rồi. Mỗi dịp hội làng quê tôi cũng hay mời Quan họ về hát, nhưng được nghe Quan họ ở đây mới cảm nhận hết được sự tinh tế, tình tứ và duyên dáng của người Quan họ”.
Chúng tôi gặp chị Vũ Thúy Quyên và Nguyễn Thị Bắc (58 tuổi), là những người con Bắc Ninh hiện đang công tác tại Hà Nội đang thướt tha trong tà áo tứ thân, chít khăn mỏ quạ, nhiệt tình giới thiệu với các bạn mình về hội Lim. Không có điều kiện tham gia học hát Quan họ ở quê nhà, nhưng các chị đều là những hội viên tích cực của CLB Quan họ Hà Thành đã chục năm nay và thuộc rất nhiều bài hát. Về hội, chị Quyên, chị Bắc cùng gần 50 hội viên trong CLB tham dự hội Lim, mặc áo mớ ba mớ bảy như những liền anh, liền chị thực thụ.
“Năm nào cũng vậy, dù nắng hay mưa chúng tôi cũng thu xếp công việc để rủ nhau về hội. Quan họ Bắc Ninh giờ không chỉ là di sản của Bắc Ninh mà còn là di sản của nhân dân cả nước và thế giới. Du khách đến đây vừa có thể thỏa mãn được cả nhu cầu tâm linh và thưởng thức văn hóa lễ hội. Tôi rất vui khi thấy lễ hội năm nay đặc biệt đổi mới, tái hiện được khá nhiều nét đẹp của lễ hội Lim xưa”- Chị Quyên cho biết.
Với tinh thần giữ gìn cốt cách, bản sắc văn hóa, đưa Hội Lim trở về với lễ hội truyền thống, trong ngày khai hội, BTC “thử nghiệm” việc hát “mộc” tại các lán Quan họ. Tuy nhiên, sau khi lãnh đạo tỉnh và BTC đi thị sát, nghe thực tế du khách và các liền anh, liền chị phản ánh đã cho các lán sử dụng tăng âm trở lại. Ông Trần Quang Ứng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Du, Trưởng BTC hội Lim cho biết: “Với lượng du khách về dự hội đông, lại tổ chức trong không gian rộng khiến cho các liền anh, liền chị không thể hát chay vì âm thanh quá bé, không đáp ứng được nhu cầu thưởng thức của du khách. Do vậy BTC quyết định cho các lán trại sử dụng thiết bị âm thanh, nhưng âm lượng được điều chỉnh vừa đủ, tránh ảnh hưởng đến các lán khác”
Hội Lim năm nay không còn cảnh chen lấn xô đẩy, tắc đường khi muốn lên chùa và đến các khu vui chơi giải trí khác mà thay vào đó là không gian thoáng đãng, trật tự. Không còn cảnh người ăn xin lê la nhếch nhách, hàng quán có quy mô, nghiêm túc, không thấy hiện tượng chèo kéo, tranh giành khách. Việc sắp xếp lại các khu dịch vụ bán đồ lưu niệm, khu ẩm thực, các dịch vụ kinh doanh khác như bán sách, tranh ảnh, băng đĩa hát Quan họ, các sản phẩm văn hoá như quần áo Quan họ, nón quai thao, tre, trúc, gốm sứ, sinh vật cảnh…thành từng khu vực khiến hội năm nay thêm an toàn, quy củ.
Trong ngày chính hội, trật tự ATGT tại hội Lim được bảo đảm. Bắt đầu từ 6 giờ 30 phút sáng, công tác phân luồng giao thông đã được triển khai chặt chẽ. Các lực lượng chức năng làm nhiệm vụ hướng dẫn các phương tiện ô tô đi vào đúng làn đường đã quy định, cấm không được ra vào khu vực lễ hội. Các phương tiện cá nhân khác cũng được Ban tổ chức lễ hội hướng dẫn gửi vào các bãi gửi xe. Nhờ vậy, buổi lễ rước được diễn ra an toàn, thuận tiện, không có hiện tượng ùn tắc cục bộ như những năm trước. Trong những ngày diễn ra lễ hội không xảy ra tai nạn giao thông. Các lực lượng chức năng ngoài thực thi nhiệm vụ phân luồng giao thông còn tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý kịp thời 120 trường hợp vi phạm Luật Giao thông.
Từ thành công của lễ hội năm nay, hội Lim sẽ có thêm sự lan tỏa để những giá trị văn hóa luôn được tôn vinh, trở thành lễ hội văn hóa, du lịch tiêu biểu của Bắc Ninh-Kinh Bắc.
Vũ Thắng – Thu Huyền- Theo Baobacninh