Hát quan họ trên thuyền ở hội Lim
Không gian văn hóa quan họ đậm đặc
Theo lệ, hội Lim được bắt đầu từ ngày 12 đến hết ngày 14 tháng Giêng âm lịch hằng năm. Trong đó, ngày 13 là ngày chính hội với nhiều hoạt động của những người yêu quan họ trong và ngoài tỉnh. Hội Lim mỗi năm thường có hàng nghìn người tham dự, trở thành một “đặc sản” trong mùa lễ hội ở miền quan họ Kinh Bắc – Bắc Ninh.
Năm nay, huyện Tiên Du quyết định mở hội trong 2 ngày 12, 13 tháng Giêng (tức ngày 19, 20/2) tại cả 3 xã thuộc tổng Nội Duệ xưa là Liên Bão, Nội Duệ và thị trấn Lim, trong đó “tâm điểm” vẫn là núi Lim hay còn có tên gọi khác là núi Hồng Vân, thuộc thị trấn Lim, nơi thờ Hiếu Trung Hầu, người sáng lập tục hát quan họ.
Ngay trong ngày hôm nay, tại hội Lim sẽ diễn ra nhiều hoạt động hấp dẫn như hát quan họ tại 4 lán trên núi Lim và sân khấu chính của lễ hội vừa được sang sửa, đầu tư mới rất đẹp. Bên cạnh đó các trò chơi như đánh đu, cờ người, chọi gà, kéo co… cũng đồng thời diễn ra. Buổi tối có chương trình nghệ thuật đặc sắc do những nghệ sĩ của Nhà hát dân ca quan họ Bắc Ninh biểu diễn. Nhiều du khách muốn tìm đến những không gian đậm đặc của quan họ có thể đến nghe hát cửa đình, cửa chùa, quan họ dưới thuyền ở các làng Lũng Giang, Lũng Sơn, Duệ Đông, Đình Cả…
Du khách cũng có thể cảm nhận một Kinh Bắc cổ xưa thông qua các cuộc thi tổ tôm điếm, dệt cửi ở thôn Đình Cả. Đặc biệt, một hoạt động trong những năm gần đây đã và đang thực sự chiếm được cảm tình của những người yêu quan họ là nghe hát quan họ tại gia trong các gia đình nghệ nhân quan họ nổi tiếng đất Kinh Bắc.
Dự kiến, năm nay sẽ có 10 gia đình tổ chức hoạt động hát quan họ tại nhà để du khách vừa cảm nhận một quan họ “mộc”, không cần micro, không cần tăng âm, để được vừa nghe quan họ vừa nhấm nháp li trà và ngắm nhìn hoặc thưởng thức những miếng trầu têm cánh phượng tuyệt đẹp của những liền anh, liền chị khéo léo. Đêm 12 tháng Giêng cũng được nhiều người coi là thời điểm vui nhất của hội Lim.
Ngày 13 tháng Giêng sẽ diễn ra các nghi thức rước, tế lễ các thành hoàng làng, các danh thần, liệt nữ tại các đền Cô Lũng, lăng Hồng Vân… Sau đó sẽ có các hoạt động hát giao lưu, hát đối đáp quan họ và các hoạt động vui chơi giải trí khác.
Giữ “chất” quan họ
Với mong muốn đưa quan họ thực sự trở thành một “đặc sản” không thể quên của vùng quê Kinh Bắc. Ngay từ đầu năm 2016, huyện Tiên Du đã thành lập Ban chỉ đạo tổ chức lễ hội Lim đồng thời yêu cầu các cơ quan chức năng nhiều lệnh “cấm” như nghiêm cấm tất cả các hình thức hát quan họ ngửa nón xin tiền, nghiêm cấm hát nhạc mới, hát văn, nhảy đồng tại các địa điểm tổ chức hội Lim.
Đồng thời cũng nghiêm cấm tất cả các trò chơi điện tử, xiếc, mô tô bay, quảng cáo và các trò chơi khác dùng loa nén, sử dụng âm thanh loa máy có công suất cao làm ảnh hưởng đến không gian lễ hội và nghiêm cấm các hàng quán, dịch vụ bày bán trên đồi Lim. Chủ tịch UBND huyện Tiên Du cũng yêu cầu tất cả các địa phương, các CLB quan họ không để xảy ra tình trạng ngửa nón xin tiền như những năm trước.
Trước đó, trong hai ngày 17 và 18/2, tỉnh Bắc Ninh tổ chức Hội thi hát dân ca quan họ năm 2016, thu hút hơn 300 diễn viên, nhạc công tham dự với 53 tiết mục ở sân khấu ca nhạc quan họ và 35 cặp liền anh, liền chị dự thi ở sân khấu đối đáp quan họ. Đây cũng là những biểu hiện cho thấy Bắc Ninh đang đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá quan họ Bắc Ninh, thực hiện tốt cam kết với UNESCO trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Năm nay sẽ có 10 gia đình tổ chức hoạt động hát quan họ tại nhà để du khách vừa cảm nhận một quan họ “mộc”, không cần micro, không cần tăng âm, để được vừa nghe quan họ vừa nhấm nháp li trà.