Tuy quan họ được chính danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, nhưng hội Lim vẫn chưa tròn không gian văn hóa.
Hội Lim năm nay không có lễ rước chính từ ba làng đến đồi Lim vì tục lệ 3 năm mới rước một lần. Thay vào đó đồi Lim chỉ tổ chức dâng hương do một họ đại diện 3 thôn. Còn tại Đình Lim sẽ có lễ rước từ các làng.
Trước một ngày diễn ra chính hội, nhiều người đến với hội Lim đã tỏ thái độ bức xúc khi tại đồi Lim tình trạng hàng quán bày la liệt, người dân thiếu ý thức ăn trải chiếu ăn uống xả rác ngay tại sân đồi. Trong ngày chính hội, tình trạng này đã đỡ hơn rất nhiều nhưng hàng quán vẫn kín đáo “nấp” vào góc khuất sau chùa trên đồi.
Mọi năm hát loa thì ầm ĩ hỗn tạp kinh người. Năm nay, không dùng loa tăng âm thì du khách lại kêu là không thưởng thức nổi. Các liền anh liền chị mệt lả, hết cả hơi vì phải gắng sức hát to.
Liền anh Nguyễn Văn Thành thuộc thôn Hoài Thị – ban chủ nhiệm CLB quan họ huyện Tiên Du – tâm sự: “Việc không cho dùng loa phát thanh khiến các lán hát gặp rất nhiều khó khăn. Hình thức hát “tay bo” chỉ phù hợp cho không gian nhỏ hẹp ở trong nhà, còn tại đồi Lim với lượng người và không gian rộng lớn sẽ bị nuốt âm, khiến các liền anh liền chị phải hát rất to mới có thể phục vụ được du khách”.
Để ứng xử với tình hình thực tế, vào ngày chính hội BTC đã cho phép bật loa tăng âm trở lại. Ông Nguyễn Quốc Tuấn – trưởng ban tuyên giáo huyện Tiên Du, thành viên ban chỉ đạo lễ hội – cho biết: “Sau khi lắng nghe ý kiến của du khách và các nghệ nhân, chiều 14/2 dưới sự chỉ đạo của tỉnh, BTC đã phép các lán sử dụng hệ thống tăng âm trở lại. Tuy nhiên, BTC vẫn giám sát việc sử dụng loa tăng âm với cường độ âm thanh vừa đủ, tránh gây tình trạng hỗn tạp âm thanh”.
Ông Tuấn cho biết thêm, năm nay hội Lim cũng sẽ cho phép người dân đi xe máy đến dự lễ hội gửi xe ở gần đồi Lim hơn năm ngoái. Điều này giúp cho du khách tham quan thuận tiện hơn, vừa để BTC quản lý được giá trông xe vào ngày hội. Tuy nhiên, giá trông xe xung quanh đồi Lim vẫn bị ép từ 10 đến 20 nghìn đồng một xe.
Nhìn nhận về việc bày bán ở các gian hàng tại khu vực xung quanh đồi Lim, rất nhiều du khách không hài lòng. Ông Trần Lực, đến từ Hà Nội cho biết: “Hàng quán ăn uống lưu niệm bày bán chen chúc suốt dọc đường vào từ quốc lộ tới đồi Lim và quá nhiều người ăn xin khắp nơi khiến cho tôi cảm thấy như đến một hội chợ chứ không phải đi tham dự hội Lim – không gian văn hóa phi vật thể. Chưa kể tình trạng rác bẩn trải dài từ đường chính tới tận trong đồi”.
Do lượng du khách đến với hội Lim quá lớn, cho nên ai quan tâm yêu mến câu hát thì đành phải bỏ qua các yếu tố khác mà tìm tới các lán, còn người hiếu kỳ ham vui thì đổ về khu vực tổ chức các trò chơi dân gian: đấu vật, đấu cờ, tổ tôm điếm, đập niêu, chọi gà, đánh đu…
Bài và ảnh: Nguyễn Hoàng – Văn Thanh